Dlaczego Parada Równości?

Parada Równości maszeruje ulicami Warszawy od 2001 roku. Początkowo niewielka manifestacja stała się z czasem najważniejszym świętem wszystkich osób, dla których wolność, równość i wzajemna tolerancja stanowią wartości nadrzędne. Dzisiejsza Parada Równości to już prawie ćwierć wieku doświadczeń, które tworzą jej niepowtarzalny kształt i charakter.

Pomysłodawcą Parady Równości był Szymon Niemiec, były prezes Międzynarodowego  towarzyszenia Gejów i Lesbijek na Rzecz Kultury w Polsce (ILGCN-Polska). W gronie  spółzałożycieli Parady znaleźli się również m.in.: artysta Robert Ciepiela, fotografka Agata Gorządek, aktor-parodysta Miłosz Rodziewicz, działacz społeczny Krzysztof Szymborski.

Głównym założeniem twórców polskiej Parady było, aby nie stanowiła ona wyłącznie imprezy dla gejów i lesbijek, ale stała się ogólnopolskim manifestem wszystkich, dla których bliskie są idee wolności, równości i tolerancji. Stąd również wzięła się
nazwa corocznego marszu: „Parada Równości”.

W latach 2001-2004 Parada organizowana była przez członków stowarzyszenia ILGCN-Polska i była stosunkowo małym kameralnym wydarzaniem. Dopiero zakaz organizacji Parady wydany w roku 2004 przez ówczesnego prezydenta miasta Lecha Kaczyńskiego wywołał nagłe  ainteresowanie ideą przemarszu wśród wielu organizacji, instytucji i podmiotów działających na rzecz tolerancji, akceptacji i wolności obywatelskich. W dniu, w którym miała się odbyć Parada Równości pod budynkiem ratusza zamiast parady odbył się Wiec Wolności zorganizowany przez 21 podmiotów.

Na ulice stolicy Parada wróciła w 2005 roku – niestety, tym razem jako nielegalna manifestacja, po ponownym zakazie wydanym przez Lecha Kaczyńskiego, przygotowującego się do startu w wyborach na urząd Prezydenta RP. W tym czasie za organizację Parady odpowiedzialna była specjalnie w tym celu powołana Fundacja Równości, której prezesem został Tomasz Bączkowski, a założycielami były trzy największe polskie organizacje LGBT: ILCGN–Polska, Kampania Przeciw Homofobii i Lambda Warszawa. Dzięki uporowi organizatorów, wsparciu ówczesnych lewicowych polityków: Izabeli Jarugi-Nowackiej, Ryszarda Kalisza, Tomasza Nałęcza, Marii Szyszkowskiej i Kazimierza Kutza oraz niemieckich parlamentarzystów Claudi Roth i Volkera Becka i ich osobistym udziale w nielegalnym zgromadzeniu, Parada Równości 2005 przeszła ulicami Warszawy stając się jednym z największych, nielegalnych pokojowych zgromadzeń w historii Polski po 1989 roku.

Jednym z najważniejszych osiągnięć tego przemarszu był najpierw wyrok Trybunału Konstytucyjnego uznający, że przepisy umożliwiające zakazy parady są niezgodne z Konstytucją w takim zakresie, w jakim narusza on wolność do zgromadzeń. Następnie Parlament Europejski przegłosował rezolucję potępiającą wszelką dyskryminację ze względu na orientację
seksualną oraz wezwał państwa członkowskie Unii Europejskiej i Komisję Europejską do potępienia homofobii i jej objawów, a także podjęcia działań mających na celu ich zwalczanie.

Finałem wszystkich wysiłków polityczno-prawnych był wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 3 maja 2007 r. w sprawie „Bączkowski i inni przeciwko Polsce”, w którym Trybunał orzekł, że władze Warszawy zakazując przeprowadzenia Parady Równości w 2005 roku naruszyły Europejską Konwencję Praw Człowieka aż w 3 artykułach.

Tym samym Parada Równości zmieniła nie tylko prawo międzynarodowe, ale także historię Unii Europejskiej i Polski.

Fundacja Równości zajmowała się organizacją Parady do roku 2010. W roku 2010 warszawska Parada Równości stała się europejskim świętem społeczności LGBT+. W lipcu 2010 zorganizowano w Warszawie EuroPride – europejską paradę licencjonowaną przez European Pride Organizers Assotiation.

W roku 2011 organizację Parady przejął się nowoutworzony Komitet Organizacyjny – nieformalne zrzeszenie osób prywatnych oraz przedstawicieli organizacji pozarządowych, partii politycznych, mediów i innych podmiotów. Pieczę logistyczną nad całością sprawuje Fundacja Wolontariat Równości, której fundatorami są: Szymon Niemiec i Paweł Kiepuszewski. Do roku 2016 funkcję Prezesa Zarządu Fundacji pełnił Łukasz Pałucki – współorganizator Parady od 2005 roku, a w latach 2012-2016 funkcję drugiego członka zarządu i Sekretarza Fundacji pełniła Jej Perfekcyjność, która jednocześnie od 2011 do 2016 roku była rzecznikiem prasowym Parady.

W październiku 2013 roku Komitet Organizacyjny przegłosował zmianę relacji między Fundacją a Komitetem Organizacyjnym. Od tego czasu to Fundacja Wolontariat Równości, działając w porozumieniu z Komitetem Doradczym, jest głównym organizatorem Parady Równości.

Od roku 2017 do 2024 rolę Prezeski Zarządu Fundacji Wolontariat Równości pełniła Julia Maciocha. W 2020 roku ze względu na sytuację epidemiologiczną Parada Równości została odwołana. Odbył się Spływ Równości. Celem było performatywne użycie Wisły jako rzeki przepływającej przez cały kraj, a jednocześnie ważnego elementu krajobrazu Warszawy. W styczniu 2024 roku powołano nowy zarząd Fundacji Wolontariat Równości. Na jego czele stanął Rafał Dembe, który wraz z pozostałymi członkami Zarządu – Emilią Bartkowską-Młynek, Tomaszem Bączkowskim i Marceliną Wysokińską oraz ekipą Wolontariatu Równości organizuje Paradę Równości.

Dumnie paradując ulicami Warszawy wspominamy również tych, których nie ma już wśród nas, a którzy swą pracą i zaangażowaniem przyczynili się do tego, że dzisiejsza Parada Równości jest tak wielkim i radosnym wydarzeniem
+ Robert Ciepiela (zm. 27.02.2014) – jeden z pierwszych organizatorów parady i jej wieloletni działacz. To właśnie Robert, występujący na scenie jako Lady Vicky (następnie Lady Vee), był jednym z trzech artystów drag queen, który odważył się pojawić na pierwszej paradzie i przez wszystkie lata organizowania przemarszów zawsze brał w niej udział, reprezentując środowisko artystyczne.
+ Jej Perfekcyjność (Mariusz Drozdowski) (zm. 23.04.2023) – wieloletnia wiceprezes i rzecznik Fundacji Wolontariat Równości.